Hoogbegaafdheid wordt vaak verward met een hoog IQ. Hoewel een IQ van 130 of hoger vaak als richtlijn wordt gebruikt, omvat hoogbegaafdheid veel meer dan alleen intelligentie. Het is een combinatie van cognitieve capaciteiten, persoonlijkheidskenmerken en een unieke manier van denken en waarnemen.
Een bekend model dat hoogbegaafdheid helpt verklaren, is het Meerfactorenmodel van Mönks. Dit model bouwt voort op het werk van Renzulli en stelt dat hoogbegaafdheid niet alleen wordt bepaald door intellectuele capaciteiten, maar ook door motivatie, creativiteit en de invloed van de omgeving. De drie belangrijkste omgevingsfactoren zijn school, peers en gezin. Wanneer deze factoren optimaal zijn afgestemd op het kind, kan hoogbegaafdheid zich volledig ontwikkelen. Ook het model van Kuipers legt de nadruk op de interactie tussen intellectuele capaciteiten en omgevingsfactoren, waarbij de rol van begeleiding en de persoonlijke ontwikkeling centraal staan.
Hoogbegaafdheid is geen stoornis en hoeft niet officieel gediagnosticeerd te worden. Een IQ-test kan inzicht geven, maar is niet noodzakelijk om te bepalen of iemand hoogbegaafd is. Veel mensen herkennen zichzelf in de kenmerken en ervaren dit als een belangrijk inzicht in hun persoonlijke ontwikkeling. Dit bewustzijn kan de eerste stap zijn naar het beter begrijpen en benutten van hun potentieel.
De IQ-test of de term op zichzelf kan een puzzelstukje zijn dat eindelijk valt. Het begin van een transformatie van jezelf in een omgeving waarin jij kan ontpoppen tot je echte zelf, zonder twijfel, zonder angst.
Veel volwassenen beschrijven hun ervaring als:
“Ik voelde me altijd anders. Anderen vinden me te snel, te intens, te ingewikkeld…”
Maar wat houdt hoogbegaafdheid nu echt in? En hoe herken je het?
Voor kinderen spreken we vaak van 2 groepen kenmerken.
De leerkenmerken zijn van belang voor het herkennen van hoogbegaafdheid in de klas. De niet-cognitieve persoonskenmerken kunnen sterk verschillen bij begaafde kinderen.
Een hoogbegaafd kind:
De niet-cognitieve persoonskenmerken zijn belangrijk voor het welbevinden en het functioneren van een begaafd persoon. Elk kind is anders en deze kenmerken zijn geen signaal op zich van begaafdheid. Wel kunnen begaafde kinderen:
Wanneer hoogbegaafde kinderen onvoldoende uitgedaagd worden in het onderwijs, of niet de juiste ondersteuning krijgen thuis kunnen ze gaan onderpresteren. Dit kan leiden tot verveling, motivatieverlies en een negatief zelfbeeld.
Wil je meer weten over hoe je hoogbegaafde kinderen het beste kunt begeleiden? Ontdek hoe wij hen kunnen ondersteunen en bekijk ons aanbod hier.
Ook op de werkvloer kunnen hoogbegaafde volwassenen uitdagingen ervaren. Velen hebben zich zo aangepast aan maatschappelijke verwachtingen dat ze hun talenten niet optimaal benutten en onder hun niveau werken.
Nochtans kunnen hoogbegaafde medewerkers een enorme meerwaarde zijn voor bedrijven. Ze denken innovatief, leggen snel verbanden en bieden creatieve oplossingen voor complexe problemen. Toch blijven veel van deze talenten onbenut doordat hun unieke manier van werken niet altijd wordt herkend of gewaardeerd. Dit kan leiden tot frustratie, demotivatie en zelfs onderpresteren. Voor werkgevers ligt hier een kans: door hoogbegaafdheid te (h)erkennen en te ondersteunen, kunnen bedrijven niet alleen het volledige potentieel van deze medewerkers benutten, maar ook innovatie en groei stimuleren.
Een High Potential is dus niet automatisch een High Performer. Hoogbegaafde medewerkers hebben vaak een andere manier van leren, werken en denken. Zonder de juiste uitdagingen of ondersteuning kunnen ze onder hun niveau presteren.
Om hen optimaal te laten functioneren is het onder andere belangrijk om
Hoogbegaafdheid is meer dan alleen een hoog IQ. Het is een unieke manier van denken en functioneren die zowel in het onderwijs als op de werkvloer specifieke aandacht verdient. Door hoogbegaafdheid te herkennen en de juiste omgeving te bieden, kunnen zowel kinderen als volwassenen hun talenten optimaal benutten en tot bloei komen.